Belangrijke rol

Senioren spelen een belangrijke rol in onze hedendaagse maatschappij, zowel op sociaal, economisch als cultureel vlak. Hoewel ouderen vaak als een kwetsbare groep worden gezien, beschikken ze over een schat aan levenservaring, kennis en vaardigheden die van onschatbare waarde zijn voor de samenleving. 

Hoog tijd dus dat senioren niet stiefmoederlijk behandeld worden maar dat det maatschappij van hun vaardigheden gebruiktmaakt.

Partner in het maatschappelijk debat

Vooreerst kunnen senioren een belangrijke rol spelen in de politiek en het maatschappelijk debat. Senioren hebben heel wat levenservaring en hebben daardoor een bredere kijk op de maatschappij en de politiek. Ze kunnen hierdoor een waardevolle bijdrage leveren aan het vormgeven van het beleid en het debat over belangrijke kwesties. Uit een studie van de Universiteit Gent blijkt bijvoorbeeld dat senioren actief betrokken zijn bij politieke organisaties en verenigingen. Ze zijn vaak lid van politieke partijen, vakbonden en ouderenorganisaties.

Mentor voor de jongere generaties

Ten tweede kunnen senioren een belangrijke rol spelen als vrijwillige mentoren of coaches voor jongere generaties. Ze kunnen bijvoorbeeld jongeren helpen bij het maken van belangrijke levenskeuzes, zoals studie- en beroepskeuzes. Senioren kunnen ook als mentoren optreden in het bedrijfsleven en jonge werknemers helpen bij het ontwikkelen van hun vaardigheden en carrièreplannen.

Uit een onderzoek van het Studiecentrum voor Ondernemerschap en Innovatie aan de Universiteit Gent blijkt dat senioren die als mentoren optreden een positief effect hebben op de prestaties van jonge werknemers.

Promotor van de sociale cohesie

Voorts kunnen senioren een belangrijke rol spelen als actieve deelnemers aan de samenleving en bijdragen aan de sociale cohesie. Senioren kunnen bijvoorbeeld deelnemen aan sport- en recreatieactiviteiten, kunst en cultuur, en andere sociale activiteiten. Ze kunnen hierdoor sociale contacten leggen en behouden, en een gevoel van verbondenheid met anderen ontwikkelen. Uit een onderzoek van het Kenniscentrum Sociale Innovatie van de Hogeschool Gent blijkt dat senioren die deelnemen aan sociale activiteiten minder kans hebben op eenzaamheid en depressie.

Essentieel voor de zorgsector

Ook kunnen senioren een belangrijke rol spelen in de zorgsector. Niet alleen als ontvangers van zorg, maar ook als verzorgers en vrijwilligers. Senioren kunnen bijvoorbeeld werken als vrijwilligers in de zorg voor ouderen of gehandicapten, of als oppas voor kinderen van werkende ouders. Uit een onderzoek van het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin blijkt dat ouderen die werken als vrijwilligers in de zorgsector een positief effect hebben op de kwaliteit van de zorg en de tevredenheid van de zorggebruikers.

Vrijwilligerswerk

Een van de belangrijkste manieren waarop senioren bijdragen aan de maatschappij is door vrijwilligerswerk te doen. Vrijwilligerswerk biedt niet alleen een manier om anderen te helpen, maar het kan ook het gevoel van eigenwaarde en sociale verbondenheid vergroten. Senioren zijn over het algemeen meer betrokken bij vrijwilligerswerk dan jongere leeftijdsgroepen. Uit een studie van het Centrum voor Sociaal Beleid van de Universiteit Antwerpen blijkt bijvoorbeeld dat 30% van de 65-plussers vrijwilligerswerk doet, tegenover 18% van de 25- tot 54-jarigen.

Mantelzorg

Een ander voorbeeld van hoe senioren bijdragen aan de maatschappij is door het bieden van mantelzorg. Mantelzorg is de onbetaalde zorg voor een familielid, vriend of buur die hulpbehoevend is. Het kan gaan om persoonlijke verzorging, huishoudelijke taken of emotionele ondersteuning. Senioren zijn vaak mantelzorgers voor hun partner of andere familieleden.

Uit onderzoek van het Expertisecentrum Mantelzorg blijkt dat 47% van de mantelzorgers ouder is dan 65 jaar. Mantelzorg kan echter ook belastend zijn en daarom is het belangrijk dat mantelzorgers voldoende ondersteuning krijgen.

Delen van kennis en ervaring

Een belangrijk voorbeeld van de rol die senioren kunnen spelen in onze maatschappij is door het delen van hun kennis en ervaring. Senioren hebben vaak jarenlange werkervaring en kunnen als mentor fungeren voor jongere generaties. Ze kunnen ook hun kennis overdragen door het geven van lezingen of het deelnemen aan discussiegroepen. Het Europees Sociaal Fonds financiert bijvoorbeeld het project "Senior Skills" waarbij senioren hun ervaring en kennis overdragen aan jongeren.

Stimuilans voor de economie

Ten slotte zijn senioren ook belangrijk voor de economie. Senioren hebben vaak meer financiële middelen dan jongere leeftijdsgroepen en besteden deze ook meer aan cultuur, recreatie en toerisme. Daarnaast zijn er steeds meer senioren die na hun pensioen blijven werken als zelfstandige of in een flexibele baan. In 2019 was 13,8% van de zelfstandigen in België ouder dan 65 jaar, volgens cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen.

Beschouw de term 'senioren' als een eretitel

Voel je je oud wanneer je een 'senior' genoemd wordt? Het zou eigenlijk een eretitel moeten zijn. In de meeste gevallen verwijst de term 'senioren' naar mensen die een bepaalde leeftijd hebben bereikt, namelijk de pensioenleeftijd.

Er zijn echter bepaalde positieve connotaties die geassocieerd worden met de term 'senioren'. Zoals hierboven besproken, spelen senioren een belangrijke rol in onze hedendaagse maatschappij op verschillende vlakken. Ze hebben vaak meer levenservaring, kennis en wijsheid, en kunnen daardoor waardevolle bijdragen leveren aan de samenleving. Bovendien hebben veel senioren een actieve levensstijl en blijven ze zichzelf ontwikkelen, zowel persoonlijk als professioneel.

Het gebruik van de term 'senioren' als een eretitel kan dus worden gezien als een manier om deze positieve aspecten van ouderdom te erkennen en te omarmen. Het kan ook dienen als een manier om ouderen te respecteren en te waarderen voor hun bijdragen aan de samenleving.

Het is echter belangrijk om te benadrukken dat de term 'senioren' ook enkele negatieve connotaties kan hebben, zoals het idee van ouderdom als een beperking of een last. Nonsens, want sommige 80-plussers zijn actiever dan ooit, daar waar anderen op middelbare leeftijd uitgeblust zijn en last hebben van een midlifecrisis.

Hoog tijd dus om de term 'senioren' op een respectvolle en positieve manier te gebruiken, en om ouderen te blijven erkennen als actieve en waardevolle leden van onze samenleving.